Hoe komt het dat er vaak over het hoofd gezien wordt dat er een tweelingzwangerschap is?

10 à 15 procent van alle zwangerschappen beginnen met meer dan 1 vruchtje. Zo’n 3 weken na de bevruchting zijn die embryo’s een paar mm. groot en kunnen ze zichtbaar gemaakt worden via een echo. Soms liggen die echter achter elkaar waardoor 1 embryo aan het zicht onttrokken wordt. Daarnaast heb je ook de zeldzame monozygote tweeling. Dat is een eeneiige tweeling die hetzelfde vruchtvlies en vruchtwater delen. Hier zie je pas op een later tijdstip dat het 2 verschillende vruchtjes zijn.

In België worden de eerste echografie meestal genomen rond de 12de week van de zwangerschap. Het probleem is dat tegen dan al veel van de meerlingen al terug verdwenen zijn. Er is dan wel sprake van een tweeling (of meerling) maar dit wordt niet opgemerkt.

Als dit gebeurt voor de 14de week van de zwangerschap wordt die afgestorven embryo geresorbeerd door het lichaam van de moeder waardoor er geen sporen van overblijven. Vandaar de Engelstalige term “vanished twin syndrome” (verdwenen tweeling syndroom). Die embryo verdwijnt dus zonder een spoor achter te laten.

Vanaf de 14de week wordt deze embryo ingekapseld in de placenta en vind je in de placenta een verdikking of verkleuring (knobbel) wat wijst op de restanten van een embryo.

Vanaf de 20ste week wordt dit een foetus papyraceus. Dit is een platgedrukte en verdroogde foetus waarbij – net zoals bij een mummie – het weefselvocht verdwenen is. Dit komt echter niet zo vaak voor.

Dan is het u ondertussen wel duidelijk waarom bij alleen geboren tweelingen het vaak niet opgemerkt wordt dat ze deel zijn van een tweeling:

• In de medische wereld is er nog niet zo veel bekendheid over alleen geboren tweelingen, dus er wordt ook nauwelijks aandacht aan besteed
  
• Veel alleen geboren tweelingen komen pas op latere leeftijd te weten dat ze hun tweelinghelft verloren hebben en stammen uit een tijd toen er helemaal nog geen echografieën gemaakt werden
  
• Zelfs als er een echo gemaakt wordt, wordt de eerste echo vaak gemaakt nadat de tweelinghelft al afgestorven is waardoor die niet meer zichtbaar is
  
• Mogelijk zijn er sporen aanwezig in de placenta maar vaak wordt dat niet herkend of onderzocht. Zelfs als het duidelijk is, wordt dit vaak niet aan de moeder verteld

Kleine kanttekening die we nog willen maken is dat door de opkomst van fertiliteitsbehandelingen (waarbij vaker vroege echo’s gemaakt worden) tegenwoordig meer tweelingzwangerschappen in een vroeg stadium ontdekt worden. Daardoor is er in sommige gevallen wél bevestiging van een tweede vruchtje — zelfs als dat later niet verder ontwikkelt.